De Kleine Mevrouw leert lezen. Hortend en stotend leest ze hardop de verhalen in het grote AVI-boek van Paul van Loon voor. Gisteren las ze een verhaal over tante Agaat. Deze tante is een vervelend, mager mens dat het geweldig vindt om in de wangen van haar neefje te knijpen. Een echte tang dus 😉 En dat bracht me op het idee voor dit blog over stijlfouten die jij misschien ook wel maakt.
De tantebetjeconstructie
Laten we beginnen met de tantebetjeconstructie. Dat is echt een stijlfout die je hele zin overhoop kan gooien! Een tantebetjeconstructie ontstaat als je twee hoofdzinnen hebt die je koppelt met ‘en’. Wanneer het onderwerp van één van die zinnen ineens ná de persoonsvorm komt te staan, heb je een tantebetjeconstructie te pakken. Je zin wordt daardoor behoorlijk verwarrend en je bezorgt de lezer de grootste moeite om te begrijpen wat je precies bedoelt.
Tantebetje in de praktijk
Een voorbeeld:
Tante Betje heeft het gras gemaaid en de bloemen besproeid, toen ze op vakantie ging.
In deze zin lijkt het of tante Betje op vakantie ging terwijl ze het gras maaide en de bloemen besproeide. Dat is uiteraard niet wat ik bedoelde. Ik bedoelde natuurlijk:
Voordat tante Betje op vakantie ging, heeft ze het gras gemaaid en de bloemen besproeid.
Zie je het verschil? Nog een voorbeeld:
Tante Betje zei: “Ik ga naar het strand en hij gaat vissen die dag.”
Dat kan niet: ‘ik’ kan namelijk nooit verwijzen naar ‘hij’. Dus een betere manier is om er twee zinnen van te maken:
Tante Betje zei: “Ik ga die dag naar het strand. Hij gaat dan vissen.”
Je ziet het, het is niet moeilijk om een tantebetjeconstructie te vermijden. Het enige wat je hoeft te doen, is zorgen dat je twee afzonderlijke zinnen gebruikt. En als je twijfelt of je zin correct is, lees hem dan hardop voor om te zien of alles klopt.
Tangconstructies zijn ook stijlfouten
In het kader van de wangen-knijpende tante Agaat komt er direct nóg een stijlfout in me op. De tangconstructie. Die krijg je door het hoofdonderwerp van een zin te onderbreken door een bijzin. Dat levert onduidelijke zinnen op, maar het kan ook de hele betekenis van de zin veranderen.
Bij een tangconstructie is het zo dat je de bijzin in de zin er tussenuit kunt halen zonder dat dit de betekenis van de zin verandert. Een voorbeeld hiervan is:
Het kind, dat altijd al het huiswerk maakt, heeft een goede toets gemaakt.
Hier kun je het gedeelte tussen de komma’s (de tang) eruit halen en blijft er nog steeds een correcte zin over:
Het kind heeft een goede toets gemaakt.
Of:
Het kind maakt altijd het huiswerk en heeft een goede toets gemaakt.
Een ander voorbeeld van deze stijlfout
Eerlijk is eerlijk, in een eerste versie van mijn teksten staan soms óók tangconstructies. Het is zo makkelijk om die fout te maken 😉 Dus verzin ik met alle liefde nog een paar voorbeelden voor je:
In een eerste versie van mijn teksten, die jij als klant nooit ziet, staan soms óók tangconstructies.
Zie je wat er gebeurde? De tang voegt hier niets toe, dus weg ermee!
In een eerste versie van mijn teksten staan soms ook tangconstructies.
Of wat dacht je van deze?
De man van het schoolhoofd, die ook automonteur is, heeft me geholpen. Een onoplettende lezer zou nu kunnen denken dat het schoolhoofd óók automonteur is. Dat is natuurlijk niet zo. Daarom zou een betere manier om deze zin te formuleren zijn:
De man van het schoolhoofd is automonteur en hij heeft mij geholpen.
Tangconstructies sluipen regelmatig ongemerkt je teksten binnen. Ze zijn dan ook niet altijd even makkelijk te vermijden. Toch is het de moeite waard om hiermee te oefenen. Vraag je bij iedere bijzin eens af of deze iets toevoegt aan de zin. En als dat zo is, maak er dan twéé zinnen van in plaats van één zin met een tang. Dat maakt je tekst prettiger leesbaar en duidelijker.
Wat maakt het vermijden van deze stijlfouten zo belangrijk?
Tantebetjeconstructies brengen je lezer in verwarring over wie of wat het onderwerp van de zin is. De kans is dan groot dat je lezer de zin dan niet begrijpt en afhaakt.
Tangconstructies hebben zelfs twee nadelen: enerzijds kunnen ze de betekenis van je zin veranderen en anderzijds zorgen ze ervoor dat de relatie tussen beide delen van je zin vertroebelt. Je weet daardoor nooit zeker of je boodschap op de gewenste manier overkomt bij de lezer.
En hoewel deze twee stijlfouten echt verschillende oorzaken hebben, zorgen ze allebei voor onduidelijke of verwarrende zinnen. Terwijl jij juist helder en duidelijk met je klanten wilt communiceren, toch? Check daarom je teksten voor publicatie niet alleen op taal- en grammaticafouten, maar ook op stijlfouten!
Kun je wel wat hulp gebruiken?
Lukt het je maar niet om helder te communiceren met je klant? Blijft een lezer na een bezoekje aan jouw website in verwarring achter of vlucht ‘ie direct naar je concurrent? Neem dan contact met me op, want ik help je graag aan heldere en duidelijke teksten waar je klanten wel pap van lusten!
Heeft dit blog je verder geholpen of ken je iemand voor wie het interessant is? Deel hem dan gerust. Vind ik tof 😉